17 Ekim 2009 Cumartesi

"Çevrende olan/oluşan, seni etkileyen ya da etkilemeyen olayların ne kadarını anladığını merak ediyorum. Hatta ben belki de beni hiç etkilemediği için bu kadar rahat konuşuyorum, bu kadar kolay sinirleniyorum.

Ama sen konuyu alıp, incelemeyip, yapılabilecek en aptalca yorumu yapıyorsun"

Ne kadar "empati kurarsak kuralım", karşımızdakinin tam anlamıyla hiçbir zaman bakış açısına ulaşamayacağımız bir gerçek. Elbette ortak bakış açıları, ortak olaylar, hatta ortak genler var, ama normal insanlar olarak bilmediğimiz, anlamadığımız şeylerle ilgili yorum yapma arzumuz da söz konusu. Yani, yaptığımız yorumlar, ne kadar mantıklı gelse de, aslında anladığımızı göstermiyor, sadece anlamış hissetmekten hoşlandığımızı gösteriyor. Şimdi bunu bir yana koyalım...

En azından anlamak için çaba sarf ediyor, gerçek anlamda bir yorum yapabilmek için bilgi topluyor olabiliriz: bu bilgi toplama süreci karşımızdakiyle konuşmayı da içerebilir, kitap okumayı da, gözlemlemeyi de. Her yönden toplanan data bizi kişinin davranışını açıklamaya yönlendirir, doğru ya da yanlış. Hatta belki de yorumumuzu kendimize saklarız, çünkü "hatalar" değil, "seçimler" söz konusudur, ve ne yaparsak yapalım, konu karşımızdaki insan olduğunda yorum yapacak kadar 'yetkin' değilizdir. Bunu da bir kenara koyalım...

Tabii söz konusu "görecelikler" ve "bakış açıları" işin içine girince, yorumların bile mantıksızlığı tartışılabilir. Ama ben tartışmak istemiyorum. Onun yerine sinirleniyorum, durduğum yerde. Ve gördükçe, okudukça, duydukça, şu noktaya doğru gidiyor insan; söylediklerimizin, yaptığımız yorumların mantıksızlığının, saçmalığının ne kadar farkındayız? Çünkü karşımızdakini, karşımızdakinin durumunu anladığımızı sanarken, sadece elde ettiğimiz bilgiyle bir durum oluşturuyor ve ona inanıyoruz, ona göre yorum yapıyoruz. Bazen bilgi edinimi bile olmuyor, önceki durumlara entegre ediyoruz, ya da kafamızdan durum uyduruyoruz-en iyi ihtimalle kendimizi karşımızdakinin yerine koyuyoruz.

Nereye varıyoruz?

Herkesin yargıları var, bu anneannemin beraber yaşayan çiftleri kabul edememesi, ya da dekolte giyen kızın kimilerince direkt "orospu" sayılması gibi bir şey. Olayla ilgili ilk bilginin (ki söz konusu olgu topyekün bir topluluğu da kapsayabilir, tek bir kişiyi de) gelişiyle yapılan yorum elbette en saf yorum, en düşünülmeden yapılmış, ve belki ilk anda çok da yadırgamamak lazım. Ama çoğu insanın önünde zaman var, ve bir 10 dakika düşünerek, söz konusu olayın en azından ulaşılabilir birkaç boyutuna bakarak daha mantıklı bir sonuca varabilir. Her şeyin bir nedeni vardır, neden mantıklıdır ya da mantıksızdır.

Ölme isteğinin sadece iki kelime olarak bakıldığında mantıksız gözükürken, intihara yatkın kişilerin birçoğunun ölme isteğini gayet mantıklı nedenlere bağlayabilmesi gibi düşünmek lazım belki. Evet, "ölmek istemek ne kadar da saçma" diye bir yorumla gelebiliriz gayet, ya da işi biraz deşip, durumun biraz üzerinde düşünüp "evet, haklısın, ama ölmek zorunda mısın" da diyebiliriz, karşımızdakini tam olarak anlamasak da, en azından az çok mantıklı bir şekilde yaklaşırız, gibi. Ya da içindeki insanlardan bir tanesini bile bilmediğimiz, kültürüne dair hiçbir fikrimizin olmadığı bir toplum/topluluk hakkında kulaktan dolma bilgilerle atıp tutmak yerine, belki biraz "gerçekten" araştırırız.

Çünkü biz, sadece insanlar değil, herhangi bir canlı varlık, hiçbirimiz nasıl gözüktüğümüzün, ne yaptığımızın, yaptıklarımızın gerçek etkilerinin farkında değiliz. Bir yandan da ne yaptığımızın ve ne yapmak istediğimizin sadece biz farkındayız. Bu durumu karşı karşıya düşününce daha güzel bir tablo çıkıyor ortaya:

Ben, ne yaptığımın farkındayım, ama karşımdaki benim ne yaptığımın ve ne yapmak istediğimin farkında değil.

Ben, kendi yaptıklarımı ve görüntümü göremiyorum, ama karşımdaki beni ve yaptıklarımı görüyor.

Karşımdaki, ne yaptığının farkında, ama ben onun ne yaptığının ve ne yapmak istediğinin farkında değilim.

Karşımdaki, kendi yaptıklarını ve görüntüsünü göremiyor, ama ben onu ve yaptıklarını görüyorum.

0 beyin hücresi yaşıyor...:

  © Blogger template 'Isolation' by Ourblogtemplates.com 2008

Back to TOP